Cũng như những đá quý khác, các nhà ngọc học phân loại đá chalcedony dựa vào các tiêu chuẩn chính như màu sắc, độ trong, cấu trúc, hiệu ứng quang học, tạp chất đặc biệt… Họ cũng phân loại dựa vào sự kết hợp các tiêu chuẩn. Chalcedony là đá đa khoáng (đa tinh thể) và rất phổ biến, chúng xuất hiện quá nhiều vẻ khác nhau nên được chia ra rất nhiều loại.

Các màu sắc của đá chalcedony.

Màu sắc:

Chalcedony xuất hiện với nhiều màu khác nhau như vàng, cam, nâu, đỏ, lục nhạt, xanh dương nhạt, trắng, xám và đen. Tuy nhiên đa số màu ở chalcedony thì nhạt hay quá sẫm, ít có sắc tươi và mạnh như đá ruby, sapphia hay emerald. Các đá nhóm này thường phân bố màu không đều và nhiều màu sắc trên cùng một viên đá vì đá hay có những cấu trúc phức tạp. Điều này thấy rõ ở các đá thô lớn, tuy nhiên với những đá thành phẩm nhỏ thì cũng có viên chỉ có một màu. Phân loại theo màu có các đá đặc trưng như carnelian, sard, chrysoprase, prase...

Độ trong:

Chalcedony là đá đa khoáng nên hầu như không trong suốt bằng đá đơn khoáng. Độ trong gồm các cấp từ cao đến thấp: nửa trong suốt (bán trong), trong mờ, nửa trong mờ, đục (chắn sáng). Độ trong chỉ có vai trò nhỏ trong phân loại nhóm đá này. Thí dụ các đá như carnelian, sard, chrysoprase… có độ trong thuộc loại cao nhất trong nhóm, đó là từ bán trong cho đến trong mờ.

Cấu trúc:

Chalcedony kết tinh tạo nên nhiều kiểu cấu trúc và màu sắc đặc biệt, làm cho khoáng vật này là một trong những đá có nhiều vẻ đa dạng nhất. Chúng có thể có dạng các lớp song song, lớp uốn cong hay góc cạnh, dạng chùm nho hoặc đặc sít, dạng đốm, rêu, phân nhánh và bất kỳ. Phân loại theo cấu trúc có các loại như agate, onyx, gỗ hóa thạch.

Các dạng cấu trúc đá chalcedony.

Ở đá thô lớn ta thấy các kiểu cấu trúc rõ ràng hơn, còn với các thành phẩm nhỏ xíu thì khó thấy hoặc không thấy chúng. Một viên đá thô có cấu trúc lớp góc cạnh hoặc uốn cong, khi mài thành các viên đá rất nhỏ thì chúng có thể thành dạng đồng nhất không có cấu trúc gì hoặc thành dạng lớp song song.

Tạp chất đặc biệt:

Tạp chất trong chalcedony khi hiện diện nhiều và phân bố theo nhiều kiểu và màu đặc biệt thì tên đá sẽ dựa vào tạp chất này. Thí dụ như agate rêu, agate nhánh cây, agate phong cảnh, chalcedony chrysocolla, chalcedony đốm đỏ.

Hiệu ứng quang học:

Hiệu ứng quang học đá chalcedony.

Đó là hiệu ứng tán sắc. Nó xảy ra trên chalcedony khá hiếm, gần giống hiệu ứng lóe màu sặc sỡ ở opal nhưng không phổ biến bằng. Hiệu ứng này là do ánh sáng khi chiếu vào bề mặt đá, gặp các lớp mỏng khác nhau nên tán sắc tạo nên màu cầu vồng trên các lớp. Không phải bất kỳ đá chalcedony phân lớp nào cũng có hiệu ứng này, mà chỉ một số ít đá có sự sắp xếp các vi tinh tương đối đều đặn mới có hiệu ứng này. Phân loại theo hiệu ứng có các đá là agate lửa, agate tán sắc tùy theo kiểu cấu trúc.

theo rongvanglab.