Thời gian vừa qua, tôi có nhận được một số câu hỏi hoang mang, nghi ngờ của người sử dụng đá quý và bán quý. Họ “đã” và “định” đem những viên đá, viên ngọc của mình ” đốt” để thử xem thật giả thế nào. Họ nói rằng đã học được cách “tự thử” để kiểm tra, không cần đưa đến Trung tâm Giám định để đỡ tốn tiền. Họ học ở đâu?

Trong bài viết “Ngọc phong thủy, đá quý phong thủy và cách phân biệt thật giả” của  Phong Thủy cho người Việt: blogphongthuy.com/?p=2299 có 2 đoạn:

1. Đốt 5 phút?

Và có một cách đơn giản nhất để kiểm tra thật giả mà không đòi hỏi bạn phải là chuyên gia về đá hay một nhà kinh doanh đá thực thụ, đó là dùng lửa. Chỉ việc đốt lên thật nóng trong khoảng 5 phút, nếu là giả thì sẻ bị sủi bọt hoặc xuất hiện vụn than, còn thật thì không ảnh hưởng gì, bạn vẫn có thể xài lại bình thường. Với các chất liệu khác bạn cũng có thể làm tương tự, hàng thật, chất liệu thật, chất liệu tự nhiên chắc chắn không sợ lửa. Nhưng có một nhược điểm của cách phân biệt này đó là bạn chỉ có thể thử khi bạn đã mua về, hầu như sẽ chẳng có nơi nào cho bạn thử trước khi mua cả.

2. Kiểm định của Trung Quốc

Cách thứ 2 đó là khi sử dụng ngọc, đá quý, đá bán quý nếu muốn chắc chắn thật giả thì có thể yêu cầu nơi bán làm giấy chứng nhận. Như tại Hệ thống Cửa hàng Vật phẩm phong thuỷ, mức phí để làm giấy chứng nhận cho một sản phẩm là 390 ngàn đồng, thời gian là 1 tháng. Giấy chứng nhận sẽ do Viện đá quý và trang sức Trung Quốc cấp, mỗi sản phẩm sẽ có một mã số riêng

Các bạn hãy giúp tôi phân tích bài viết trên, xem cách thử đá quý kiểu “tự đốt” thế này là có nên chăng, vì nhiều cửa hàng bán đá quý, đá phong thuỷ đang là nạn nhân của bài viết trên, đã có hỏi tôi, mà tôi chưa có câu trả lời.

Sau khi đọc bài nêu trên của BlogPhongThuy.com dường như niềm tin của người dùng đã bị dao động đáng kể đối với chất lượng của đá. Không bết BPT có hình dung đúng được tác dụng (hay tác hại) khi biên tập hoặc tự viết một bài hướng dẫn khác. Hy vọng sau câu chuyện này Blog Phong Thủy cũng có hồi đáp về “đằng sau” những lời hướng dẫn đó.

Trước khi đọc tiếp mong quý bạn đọc hãy hiểu cho là bài này không phải để phản đối việc khách hàng email hay gọi điện chất vấn người bán, ngược lại mình còn ủng hộ điều đó. Vì mình nghĩ đó là việc nên làm để mọi thứ đều rõ ràng, và niềm tin được đảm bảo. Tuy nhiên điều đáng bàn ở đây là 2 vấn đề viết ở cuối bài: Thứ nhất: đốt đá 5 phút. Thứ hai: kiểm định của Trung Quốc.

Sau đây là những câu chuyện thật như đùa khi người mua hoang mang về chất liệu của đá (ngọc) mình đã mua.

Email “chửi” người bán

Ngày 14/2/2011, sau khi đọc và thực hiện những lời hướng dẫn của Blogphongthuy, một khách hàng đã gửi email “chửi” người bán, với nội dung như  sau:

"Chào anh hôm 14/02 em vừa mua 2 cái vòng tay đá mắt mèo với 1 cái mặt đá gỗ hóa thạch chắc anh vẫn nhớ em đúng k? anh cho em hỏi luôn là tại sao khi em đốt 1 hạt trong chuỗi hạt đá mắt hổ của em trai em , thì hạt đó nó bị bong lớp bên ngoài làm có thể cậy ra vụn. như vậy là sao? anh có chắc bán hàng thật k vậy???? vừa mới thử chưa đầy 3 phút đã hỏng không biết nếu em đốt đủ 5p thì nó sẽ thành j đây?????? thật khủng khiếp em không dám nghĩ nữa em muốn mang lại 1 chút may mắn & sức khỏe cho em trai em & người yêu em lên đã tin tưởng mua hàng của anh vậy mà lại thành ra thế này???? đá kiểu j mà vừa đốt 1 chút đã hỏng là sao hả anh????? anh bán hàng tâm linh mà tâm anh k sáng chút nào cả như vậy k tốt đâu. thất vọng , quá buồn. đá j mà k = đá lởm ở chợ đêm em đã rất run khi đốt thử chỉ sợ mình bị lừa , trong đầu luôn cầu mong là không phải bị lừa đâu vì nhìn anh k giống người xấu. Vậy mà vừa đốt được 1 lúc thì như người từ trên mây rớt 1 phát đau điếng người. chết nặng đứng hình luôn cả phút thật may là em chưa mua j cho bố mẹ muốn mua đá mà lại bị lừa thành mua nhựa thông chế biến. thật khủng khiếp Từ nay cạch đến già (k biết những người đc tặng sẽ như thế nào nếu biết mình đc tặng đồ giả. Thật sự k có can đảm nói ra đó là hàng giả) em chỉ cầu mong mình là người cuối cùng bị lừa."

Sau khi đọc email, anh Nguyễn Thanh Bình đã giải thích như sau:

Sáng sớm thấy có email hí hửng mở ra tưởng đơn đặt hàng. Ai dè lại là email có nội dung như vậy.

Trước khi thanh mình điều gì anh xin em hiểu cho mấy vấn đề sau:

- Thứ nhất: Anh rất khâm phục em. Nếu những lời em nói là thật thì em đã là người đầu tiên dám kiểm định đá không dùng máy móc mà dùng một phương pháp rất “dân dã”. Anh cũng đã thử nhiều lần nhưng anh dùng phương pháp sau: - để rơi tự do xem có vỡ không - cân xem độ nặng hơn thủy tinh và nhựa không - xem có vân đá tự nhiên không - màu sắc có tự nhiên không

- Thứ nhì: Nếu em bị sốc một thì anh bị sốc mười. Vì điều em nói nghĩa là anh phạm những sai lầm sau. - Vô tâm - Thất đức - Không biết hay cố tình không biết, bán hàng lởm. Mà 3 điều này anh thật sự không bao giờ muốn mình làm. Chính vì 3 thứ trên anh đã nhìn ra từ những người bán hàng chợ nên anh đã cố gắng tạo thương hiệu có cửa hàng, địa chỉ, website, và tư vấn miễn phí cho mọi người, chứ không phải để kiếm mấy đồng tiền dơ bẩn.
....
Người Việt Nam có câu “Uốn lưỡi 7 lần trước khi nói”. Em đã áp dụng chưa hay bây giờ đánh bằng email tốc độ đánh cao hơn tốc độ suy nghĩ?

Em ạ, em có quyền đánh giá hàng hóa và con người anh, nhưng trước khi đánh giá con người thì hãy đánh giá đúng hàng hóa, và muốn đánh giá đúng hàng đá thì em đã tự hỏi những câu này chưa: 1. Chất hóa học của đá đó là gì? 2. Phương pháp kiểm định đá đó như thế nào?

Về mặt quang học anh nhìn những yếu tố và màu sắc thì đã đủ tự tin đó là Đá Mắt Hổ.

Để kiểm nghiệm thực hư thế nào anh đã đốt thử viên đá mắt hổ đỏ ở cửa hàng. Vì anh ko đủ lửa cho 3 phút nhưng anh thử 1 phút và nhận thấy những điều sau: 1. Đá không nứt vỡ, chứng tỏ không phải thủy tinh. 2. Đá không cháy, không chảy, chứng tỏ không phải nhựa. Đặc biệt không phải nhựa thông như lời em nói vì nhựa thông sẽ chảy nhanh hoặc cháy khi bị đốt lữa.

- Còn về mặt hiểu biết chuyên ngành đá thì như sau: 1. Các loại chất rắn đều có nhiệt độ nóng chảy 2. Khi đốt: Ruby và Saphia chịu nhiệt cao nhất, không bị ảnh hưởng khi dùng đèn xì đốt chảy vàng, bạc để làm trang sức, chỉ có thể bị rỗ bề mặt do lớp phủ bóng khi gia công đá bị đốt cháy, và các loại đá khác thì bị vỡ. Đặc biệt Kim cương tuy cứng nhất trong các loại đá nhưng lại cháy trong lửa như than và tan biến thành khí cabonic không để lại tro.

- Riêng về mắt hổ: * Công thức hoá học : SiO2 * Kết cấu : Hệ lục phương * Độ cứng : 7 * Tỷ trọng : 2.60 * Độ khúc xạ : 1.54-1.55 * Các nước sản xuất chủ yếu : Nam Phi Đá mắt hổ là một thành viên quan trọng của gia tộc Thạch anh. Bởi vì nó hàm chứa nhiều chất amiăng xếp thành dãy song song, nó dễ phản ứng với ánh sáng, tạo nên những nhấp nháy, trông giống như mắt hổ, cho nên có tên gọi như vậy. Từ trường của nó rất lớn và mạnh mẽ, thích ứng với thần kinh thái dương.

- Chưa có tài liệu nào nói về việc đốt đá mắt hổ, nhưng với việc hiểu logic của anh thì vì có chất amiăng nên độ cứng 7 nhưng độ dẻo quánh cao, có sức chịu đựng va đập tốt. Tuy nhiên cũng chính vì Amiăng nên khi đốt, kim loại thu nhiệt nhanh thành phần SiO2 dẫn đến dãn nở và nóng chảy nhanh hơn. Điều đó dẫn đến dễ hiểu khi ở nhiệt độ cao đá bị vụn ra.

- Đó là phần lý thuyết + tư duy + một chút nhiệt. Còn phần kiểm định đá quý thì thường anh vẫn phải trả tiền cho các công ty kiểm định đá quý uy tín để họ làm việc đó. Họ có các loại máy móc và chuyên gia để kiểm định, em có thể tham khảo tại Trung tâm kiểm định đá quý SJC: http://www.rongvanglab.com/item.aspx?l=1&z=39

- Vì thế anh nghĩ, nếu em đã đánh giá anh nhờ vào việc tự kiểm tra chất đá và em cảm thấy như thế là đúng, thì em không cần phải làm gì cả vì đó là cá tính. Còn nếu em còn một chút tâm đức và niềm tin trong cuộc sống thì chúng ta có thể giải quyết như sau:

- Em có thể tự mang đi kiểm định và dựa trên kết quả: - Nếu là đá giả anh sẽ bồi thường em gấp đôi số tiền đó và em có quyền đăng lên blog hay forum nào đó để tố cáo anh - Nếu là đá thật thì em hãy bồi thường danh dự cho anh, vì anh không phải loại người sống nhục vì mấy đồng bạc lẻ.

- Còn nếu vì một lý do nào đó em không thích những sản phẩm của anh nữa thì thay vì viện lý do để sỉ nhục anh thì em nên suy nghĩ lại.


Sau đó thì mặc dù không cần đến cửa hàng hoặc kiểm định, người mua đã gửi email xin lỗi với nội dụng như sau:

Chào anh! Trước tiên em muốn xin lỗi anh về sự không hiểu biết của mình về đá rất xin lỗi anh thật sự rất xin lỗi anh mặc dù bị “chửi như tát vào mặt” nhưng em lại thấy rất vui. Em còn muốn cảm ơn anh nữa cảm ơn anh cảm ơn cảm ơn……………. Cả đêm qua đến tận bây giờ sau khi đọc email of anh em mới thấy nhẹ cả lòng hey không còn cảm thấy áy nãy với em trai với người yêu em nữa phù…………… #:-s http://www.blogphongthuy.com/?p=2299 cũng tại cái blog chít bầm này nè nói lung tung làm em sợ gần chít lun đó anh có thể tha lỗi cho em đc k ?????? nếu có vấn đề j về đá em có thể gửi email hỏi anh đc k????

Sau câu chuyện đó anh Bình cũng rất lo lắng về việc “niềm tin” của khách hàng đối với làng đá có vẻ đã bị suy sụp và cần phải có hướng dẫn cụ thể trong việc phân biệt thật giả.

Đoạn trên đây được tham khảo và trích dẫn từ bài viết ở http://homenh.vn/blog/dot-da-de-kiem-dinh-co-nen-chang

---

Nội dung bài viết khá chuẩn, từ trước đến nay cũng có nhiều khách đến cửa hàng Phong thuỷ Hoa Mộc Lan mua hàng và hỏi mình như vậy, mình giải thích và chỉ dẫn cặn kẻ cho khách tại chổ khách và rất yên tâm. Nay mình nói luôn cho các bạn biết thêm:

Đốt đá có kiểm tra được đá thật hay đá giả hay không?

Đốt đá không không kiểm tra được đá thật đá giả mà chỉ biết được thứ đá ta đốt có phải bằng các loại nhựa tổng hợp hay không mà thôi.

- Chỉ cần hơ lữa ( chỉ trong 30 giây thôi chứ không cần 5 phút) sẽ thấy nhựa bị chảy.

- Nếu bị chảy là bằng nhựa. Còn viên “đá” không chảy hoặc không có than thì cũng chưa chắc là đá vì các loại đá giả hiện nay hầu hết là có gốc từ thủy tinh nên không thể cháy hay chảy được khi đốt bình thường, còn khi đốt trong lò kỹ thuật cao vài nghìn độ thì đá gì cũng chảy vì vậy không thể dùng cách đốt đá để kiểm định đá thật hay giả mà chỉ biết được thứ ta đốt có phải là “nhựa” hay không thôi.

- Phương pháp đốt lữa chính xác là kiểm định nhựa chứ không phải kiểm định đá

Các cách để nhận biết đá tự nhiên:

1. Cầm trên tay bạn có thể cảm nhận trọng lượng của nó, nhựa cầm rất nhẹ, đá cầm thấy nặng hơn.

2. Thả rơi mặt đá xuống nền gạch thường là đá sẽ bị nứt, rạn hay bể, vài trường hợp còn nguyên( tuỳ thuộc vào độ cao và "thế" khi rơi) như vòng tay đá có viên đá hình tròn thì khó nứt khó vỡ hơn. Cách thử này huỷ hoại viên đá, mình khuyên các bạn không nên dùng.

3. Đá thật khi cầm áp ngay vào má sẽ thấy mát lạnh.

4. Khi cầm trên tay lâu, đá hấp thụ thân nhiệt sẽ mất dần độ lạnh, và khi bỏ ra không cầm đá trong tay một khoảng thời gian, thì đá sẽ mát lạnh trở lại.

5. Đá tự nhiên có màu đá, sắc đá, độ tinh khiết, vết nứt bên trong đá( hay còn gọi là "vân đá")... thì mỗi viên mỗi khác nhau.

6. Đa phần đá tự nhiên có màu sắc không đều nhau, màu sắc không sặc sỡ như đá giả hoặc nhựa tổng hợp.

7. Nếu vẫn chưa tin thì sau cùng là đem đi giám định tai trung tâm giám định đá quý uy tín, mất phí giám định.

Một số hình ảnh về đá giả đá tự nhiên, đá tự nhiên và đá có kiểm định đá quý:

Vòng tay đá màu tím, không phải đá tự nhiên, màu tím các viên đá đều nhau.

Đá thạch anh tím tự nhiên có vân đá, màu sắc đá không đều nhau:

Vòng tay thạch anh tím chữ nhật